Kosodrzew - Franciszek Henryk Nowicki

         

Czy znacie wy pustyni tajemnicze głosy?
Szedłem przez kosodrzewu puszczę zgruchotaną
Głazami gór i śniegiem lawin pooraną,
A kosówki szumiały, bając swoje losy.

Wy! granitu ogromy, zwietrzałe kolosy!
Ciskajcie na nas złomy, falę wód zhukaną,
Zasypujcie śniegami — my idziemy ścianą
Na was zwolna, lecz ciągle — za nic ważąc ciosy.

Gdy my legniem w tym boju, tłum nizki i podły,
Z naszych prochów się zrodzą większych synów szyki,
Wielkie lasy — i będą nasz bój dalej wiodły.

I gryźć będą korzeniem waszych łon tajniki,
I szturmować wam szczyty pod naszemi godły,
Aż pogrzebią was, trupie przeszłości pomniki!

Sierpień - Jacek Chuślewicz

         Sierpień Sierpień ma to do siebie,
         że słonko już niżej na niebie, 
         że prawie skończono żniwa, 
         że ciutek dnia, co dnia ubywa. 
         I trawa już nie tak zielona, 
         bo zieleń jest słońcem zmęczona... 
         Rozdzwoniły się polne dzwonki 
         na skraju lasu i łąki. 
         Rozdzwoniły się nie bez racji, 
         bo dzwonią na koniec wakacji. 
         Do wtóru stuk - puka im dzięcioł. 
         Echo po lesie się niesie i opowiada dzieciom: 
         - Hop, hooop! Już zbliża się jesień... 

Jest we mnie lato - Walenty Jarecki

   

        Jest we mnie lato - wschód i zachód słońca
        i czerwień maków z zagonu pszenicy
        i stado ptaków - klamra spinająca
        niebo i ziemię bez szczególnych przyczyn

        Jest we mnie studnia wypełniona niebem
        i zapach kłosów z  pęczniejącym ziarnem
        i sen o szczęściu ze słonecznym chlebem
        i marzeń naszych uśmiechy figlarne

        Jest we mnie Ciebie nowe rozpoznanie
        i te podróże gdzieś na koniec świata
        by Wielkim Wozem na nieba polanie
        stanąć na chwilę - być w gwiazdach i kwiatach

        Jest we mnie lato kwitnących nadziei
        i święta miłość bogato zdobiona
        w hafty przyrody - serduszka zieleni
        tętniąca życiem w nas jak w drzew koronach

        Jest we mnie ziemi głośne przebudzenie
        i cisza nieba w letnie zmartwychwstanie
        jest we mnie lato - złoty słońca wieniec
        Jest we mnie lato i Tyś jest Kochanie

Kalina - Maria Bartusówna

       

Na skale pod lasem samotnie

Dziewicza wykwitła kalina,

Czasami swawolnie, przelotnie

Gałązki jej wietrzyk ugina,

I dziwne jej szepce powieści,

O szczęściu, co życie umila,

A ona go słucha w boleści

I czoło ku ziemi pochyla.

Spogląda na krzewy zielone,

Na gaje w około szumiące,

I w tkliwym uścisku splecione,

Nad wodą dwie brzozy płaczące!

I skarży i więdnie cierpieniem,

Samotna na skały tej szczycie,

I wraca zatonąć spojrzeniem

W milczącym niebiosów błękicie,

Z wyrzutem, dlaczego w uwięzi

Samotna, bez celu, przyczyny?

I łzy jej po wiotkiej gałęzi

Krwawymi spływają rubiny.

Nie uwodź się złudnym pozorem!—

Tak mówi jej, ciesząc stęsknioną,

Ta gwiazdka, co świeci wieczorem,

Nad ciemną jej głowy koroną;

Nie pragnij z ustroni, ze wzgórza

Zejść między sióstr twoich drużynę,

Co wieńcem u twego podnóża

Wesołą objęły równinę!

I one, wzrok wznosząc ku górze,

Zazdroszczą ci twego wygnania,

Gdy błyszczysz w zachodu purpurze,

Gdy świecisz perłami zarania!

Gdy wietrzyk w gałązki ich trąca,

Choć śmieją się ziemi, choć gwarzą,

Ty patrzysz w ten błękit bez końca

I marzysz, jak one nie marzą!

Wieczorem na skale, co dumnie

Nad mrokiem się wzniosła padołów,

W miesięcznych lśnisz blasków kolumnie

I słuchasz modlitwy aniołów,

Co dźwięcznie o ziemię potrąca,
Gdy wszystko się do snu ułoży,
Gdy cisza panuje milcząca

I czuwa sam tylko duch Boży.
Więc nie skarż! bo wszystkim na ziemi

Łza obok uśmiechu się mieści,
I gdzie się kwiat szczęścia rozplemi,

Wyrasta wraz z cierniem boleści!

Jabłoń - Władysław Sterling

Stoi w moim ogrodzie jabłoń rosochata. Co rok mróz ją porywa w swe białe ramiona, A potem z pieszczotami spływa maj, a ona Gra wonią i różowe kwiaty w włosy wplata. Aż raz skąpana w deszczu wichura skrzydlata Strzaskała jej pień czarny. Myślałem, że skona; Lecz nie padła — i cała ku ziemi schylona, Tak skraśniała owocem, jak żadnego lata. A ja się na to drzewo jasnem okiem patrzę, Bo znam dusze, dla których rozkosz od cierpienia — i majowe uśmiechy są od szronów rzadsze, — Co, jak pień, zdruzgotane i krwawe, jak wyłom, Urągają potęgą płodu i mogiłom I łzom i huraganom i paszczy zniszczenia.

Kasztany - Stanisław Miłaszewski

   

           

   

Kasztanów owoc spada... Park dziki, zarosły,

Barw akordy, szelestów gamy zorkiestrował,

Listowia ruń bronzową wietrzyki przyniosły

Na całun dla drzew, burzą zwalonych na pował.

Pył subtelny, w słonecznych pasmach rozsypany,

Głowinę pacholęcą pieszczotnie ozłaca:

Wątła roślinka miejska podnosi kasztany

Prześliczne, jak za szybą pełna ciastek taca.

Z mozołem wielkim wlokąc rachityczne nóżki,

Niemal starczą wyblakłość swej czupryny lnianej

Raz w raz skłania, by podjć dar jesieni wróżki,

Klejnoty października — błyszczące kasztany.

Przedziwna jest dziecięcych rysów chiromancya:

Nieuchwytna, jak zwrotki, które niemoc bazgrze...

W ziębnących smugach światła — główka jak monstrancya.

— Dziecino! po kasztany ja przyszedłem także.

Sosna - Bronisława Ostrowska

              

Na złotych piaskach wyrosłaś, O sosno! Gdzie rdzawe mchy tylko rosną, Ty w niebo czoło podniosłaś, O sosno. Stoisz jak mara cmentarna, Sieroto! Dokoła blaski i złoto, Ty stoisz smutna i czarna,  Sieroto. Sięgasz w lazurów gdzieś stropy, Ty dumna! Lecz kwiatów gromada tłumna Nie błyszczy pod twemi stopy, Ty dumna. Bo nie dasz cienia tej ziemi, O sosno! I tylko rdzawe mchy rosną Pod konarami twojemi, O sosno.

Sosna - Anna Zahorska

     

Na turnicy niebosiężnej wzrasta
Karłowata, pokurczona sosna
I ze skrzypem modli się, by mogła
Wzwyż wybujać silna i radosna.
Cicho prosi sosna karłowata
O potęgę gór zielone garby,
I o świeżą krasę perły rośne,
By się odziać w piękna wszystkie skarby
I w wiosennej gloryi odrodzenia
Powstać młodej mocy wielkoludem
I zachwycić zgasłe we łzach oczy,
Opromienić szare głazy cudem.
Sokom ziemnym modli się, by mogła
Płaszcz naodziać szmaragdowy, gęsty...
Czeka, słychać w wichrze płacz jej cichy
I gałązek jej łamanych chrzęsty.
Nad turnicą rozszalała burza,
Krwawe nici wprzędła w czarne krosna

Nocnych niebios — wichr uderzył, 
z gromem upadła rozpłakana sosna.
A z wykrotem jej wydarty ziemi
Błysnął skarb na mchów posłaniu rudem,
I zachwycił zgasłe we łzach oczy,
Opromienił szare głazy cudem.

Sosna - Zofia Trzeszczakowska

                   

                                                                                  

                            I.

Rośnie ogromna sosna przy lesie u brzegu,
Wyniosła — ledwie szczytu dosięgniesz oczyma;
Niegdyś skromny towarzysz w olbrzymów szeregu,
Dziś, gdy pod stalą padli współbracia olbrzyma,

Kiedy potężne puszcze starł czas w swoim biegu,
Ona jeszcze koronę jak baldachim, trzyma
Opiekuńczo nad młodszą rzeszą — i pielgrzyma
Przyzywa na spoczynek, użycza noclegu.

Duma samotna sosna... Jakież sny i mary
Muszą ją tu nawiedzać w księżycowe noce?
Może książęce łowy? Grające ogary?

Owdzie chrząknie odyniec, tam niedźwiedź łomoce.
Potem — zgrzyt... jęk... znów głusza... i samotnik stary
Szumi w chór z szmerem rzeki, co blizko pluchoce.

                           II.

Mów mi, stara piastunko łowców i rycerzy,
Czyli w twych szumach płyną lat minionych gwary?
Czy może cicha skarga pokutnych pacierzy
A błaganie o koniec niedoli i kary?

Czasami zdaje mi się, jakbym szczęk puklerzy
Lub jakieś bohaterskie słyszał w nich fanfary;
To znów jakiś tak dziwny dźwięk ucho uderzy
Jakby w dzień zmartwychwstania głos dzwonów u fary.

Może to pieśń piastunki? Śpiewów babki nuta,
Zabłąkana w pamięci zagrała echowo?
Na wianek dla dziewczyny zasiewa się ruta —

W sercu sieją się pieśni... A może to słowo
Jutra? Może godzina w snach piewcy przeczuta,
Która idzie? O sosno, gwarz mi, szum nad głową!

                            III.

Szumisz, wiekowa sosno, — my z tobą do pary —
Jednakośmy samotni, i tęskni, i smutni,
Patrzący w jakieś jutra promienne sztandary,
Lecz dziś, jak prorok Judy, chmurni i pokutni.

Wiemy, że nie dla naszych ust skrzące puhary,
Ani pogodna nuta Czarnoleskiej lutni;
Że inni spiją wina — dla nas męty czary;
Gdy głos śmielej podniesiem — wnet ktoś krzyknie: utnij!

Ty patrzysz na wycięte puszcz drogich obszary,
Przed oczyma pieśniarza zgliszcza i pustkowie;
Lecz jest cudna legenda ludzi silnej wiary:

Za gwiazdą szukać prawdy szli przez świat magowie
I doszli, — któż śmie wątpić, co mu jutro powie?
Więc niech brzmią piewców hymny, szumią twe konary!

obraz: zasoby pinterest

Brzoza - Zygmunt Różycki

 

     

Nad zwierciadlaną, srebrną tonią
Marzyła brzoza wiecznie drżąca,
U stóp jej cicho fale dzwonią
I zefir zlekka o nią trąca...

Lubieżnie czesze jej warkocze,
Dziwną tęsknotą ku niej wzdycha,
Pieści u nóg jej wód przezrocze,
A ona stoi srebrna, cicha...

Wypłynął księżyc na niebiosa,
I gwiazd niebieskich błysły krocie,
A brzoza marzy srebrnowłosa,
W miesięcznej kąpiąc się pozłocie...

Niedosłyszalnym jękiem wzdycha,
Wysnuwa z siebie piosnkę złotą...
O czem ty marzysz brzozo cicha,
Do kogo taką drżysz tęsknotą?...

Może ty tęsknisz za tą ciszą,
Co idzie nocą sennym łanem,
Może do gwiazd, co się kołyszą
Na niebie smutnem, zadumanem?...

Może ty tęsknisz do kochania,
Co winno w sercach drżeć srebrzyście?...
Cicho... już świt się z mgieł wyłania,
A smutnej brzozy płaczą liście...

Sosna - Ludwik Kondratowicz

   

Na wioskowych mogiłach Rosła sosna borowa, Pień jej krzepnął na siłach, Wybujała jej głowa. Pogiętymi konary Na sto sążni rozwisa, A korzeńmi bez miary Żółty piasek wysysa. Z mogił wyrósłszy cała, Za te soki, co bierze Z wiatrem sobie, szumiała Za umarłych pacierze. Aż coś jednej jesieni Biedna sosna borowa Coraz mniej się zieleni, I pożółkła jej głowa. I została na stronie Codzień cichsza, milcząca; Każdy wietrzyk, co wionie, Więcej kolców z niej strąca. Rzuca w ziemię rodzimą Zeschłe szyszki i ziarna: Wkońcu jeszcze przed zimą Zeschła sosna cmentarna. Wiatr żałośnie jej pyta: — Biedna sosno z mogiły! Czyś ty gromem przebita? Czyć robaki stoczyły? Czy ci żeru nie było W żółtym piasku z poblizka? Albo kamień swą bryłą Twe korzenie naciska? — Och! mnie nie tknął grom z burzą I robaki nie toczą; Ziemia soków ma dużo, I mnie karmi ochoczo. Gdzie kamienie i głazy, Szłam z korzeńmi z daleka: Wrosłam — gorzej sto razy! W trumnę złego człowieka! Trumna zgniła na próchno, Zgniły w piersiach mu błonki, W serce trupa leciuchno Zapuściłam korzonki. Chłód mnie przebiegł grobowy, Gdym possała zeń trocha; Bo to człek był takowy, Co nikogo nie kochał Pierwsze z piersi swej soki Dał cmentarnej choinie; Czułam, jak z tej epoki Brzydki we mnie jad płonie. Z jadem śmierci w mem łonie Byłam smutna — milcząca... Każdy wietrzyk, co wionie, Więcej kolców mi strąca. Próżno w ziemię rodzimą Nowe rzucać chcę ziarna... Ziarna zeschły — przed zimą Zginie sosna cmentarna.  obraz: Tadeusz Gazda

Jodła - Roman Zmorski

            

Wietrzno i pusto na brzegu twym, Wisło! Wietrzno — i pusto — i chłodno, jak w trunie... Nad ziemią, białą, niby trup w całunie, Jak całun jaki białe niebo zwisło, Las, mroźnym wichrem odarty z zieleni, Drzew się gałęźmi czerni, rosochaty, Jak dzika trzoda rogatych jeleni — I jęczy głośno zrabowanej szaty... Ol jakże lubo za tym larw orszakiem, W bezwładnej zimy milczącej dziedzinie, Kiedy przed oczy nagle, życia znakiem, Jedna zielona gałąź się wywinie!... Twoja to gałąź, upiętrzona jodło! Tyś, jako wawrzyn, wieszczej chwały godło, Wokoło ciebie choć wszystko zwiędniało, Nietknięta tchnieniem zagłady anioła; Tobie, jak laurom — ach! bardziej przystało Obwijać wieńcem ich natchnione czoła... Bo laur, syn cudnej południa krainy, Lśniący i gładki, jako liść wierzbiny, Dziko odbija z bladego ich czoła, Jak na pogrzebie muzyka wesoła. A twoje wieńce, córo naszych kniei, Żałobne, twarde, kolące jak ciernie, Jakże wymownie, jak mówiły wiernie, O wieszczych losów męczeńskiej kolei!... Prawi poeci są jak pelikany — Sami swe piersi rozdzierają własne, I zowią ludzi, z ich czerwonej rany By krwi gorącej pili strugi jasne. A ludzkość?... śmiechem urągania płaci Święte ofiary swej natchnionej braci, I samotników, w twardą śmierci chwilę, Bez łzy współczucia oddaje mogile... Jodło ojczysta! tyż, duszo natchniona Zlodowaciałe gdy łono opuści — Grób przyjmie trupa w swe ciemne czeluści — Tyż zaszum chociaż — i w niemej żałobie Roztocz swe długie, piętrzone ramiona Na samotnym wieszcza grobie!...

Wierzba - Kazimierz Przerwa-Tetmajer

      

Nad wodą szarą, wodą smętną
Posępna, cicha wierzba stoi
I w wodę szarą, wodę smętną,
Patrzy i rosą płacze w nią — —
O czem ta wierzba śni i roi,
Czemu w głąb rzuca łzę za łzą?

O zmroku dzwon kościelny bije,
Z dalekiej wsi głos dzwonu dźwięczy:
Anioł pozdrawia to Maryję
Z śród łanów, z śród omglonych wsi — —
Wędrowiec kędyś w polu klęczy,
A wierzba w wodę rzuca łzy.

O wierzbo, wierzbo! Czemu cieką
Łzy z twoich liści w wodę szarą?
Że nad tą smętną rośniesz rzeką,
Że w fal jej szumie ból i jęk?
Że się żałobną, chwiejną marą
Mgła przez pobrzeżny snuje łęg?

O wierzbo, wierzbo, wierzbo smętna,
W liściach jest twoich dziwne łkanie,
I jakby krwi w nich biły tętna,
I jakby grzmiał ginących śpiew — —

Wierzbo, na chłopskim wzrosła łanie,
Czy korzeniami pijesz krew?

O wierzbo, wierzbo, wierzbo smętna,
Posępne drzewo ponad rzeką — —
Rzeka gdzieś płynie szara, mętna
Przez pola, lasy, między wsie — —
Wszystkie łzy twoje w serce cieką,
W każdej krwi kropli łza twa wre...

Obraz: Jakubiak W.

Dąb - Antoni Lange

            

Dopóki dąb nie straci swych zimowych liści,
Choćby słońce świeciło coraz promieniściej
I choćby gaj ci pachniał woniami edemów,
Poty nie mów, że wiosna już nastała. Nie mów,
Bo dąb, z czerwonym wieńcem na barkach olbrzyma,
Długo trwa na świadectwo, że nie przeszła zima;
Bo dąb powoli zbiera swe potężne soki
I powoli wiosenne przejmuje uroki.
Dość dla słabych pierwiosnków, dla lichych sasanek,
Gdy zlekka je ogrzeje pierwszy wiosny ranek;
Dość dla brzozy i wierzby skier bladego słońca,
Aby na nich zakwitła kiść zieleniejąca:
Ale dąb czeka jeszcze — za słabe to ciepło,
By zbudzić jego duszę snem zimy zakrzepłą.
Próżno zefir naokół jego głowy tańczy:
On nie czuje tej bladej wiosny samozwańczej.
I gdy sad, jak dziewica w narzeczonej szatach,
Bieleje, wykąpany w śnieżno-białych kwiatach
Jabłoni i czeremchy, śliwy i czereśni —
W ich szumie nie dosłyszy jeszcze dąb tej pieśni,

Która ma oczarować jego sen zaklęty.
Czeka wciąż. I gdy w stawach grają żab lamenty,
Kiedy pękną kasztany, gdy zabrzęczą żuki,
Kiedy puszczą jawory, i graby, i buki,
Kiedy zazielenieją rozłożyste klony,
I akacya — i jesion ku ziemi schylony;
Gdy nawet za ogrodem — daleko — przez pole —
Różowym się obłokiem już mgławią topole —
Dąb czeka. I dopiero, kiedy czas nastanie,
Że słychać już słowików miłosne śpiewanie,
Gdy fiołek już więdnie, gdy śród trzcin szelestu
Kwitnie bez i owocem trzęsie krzak agrestu;
Gdy pączek róży pęka i słowika wita:
Wówczas, śród drzew ostatni — stary dąb zakwita.
Powoli na jedwabną, zieloną murawę
Po kolei zeń liście spadają żółtawe
I powoli w ich miejscu z pączków się dobywa
Wiosennych, młodych liści świeża zieleń żywa;
Bo dąb powoli zbiera swe potężne soki
I powoli wiosenne przejmuje uroki:
Ale gdy w jego łonie nowy puls uderzy,
Wówczas zdziera martwotę zimowych puklerzy;
Ale gdy w jego łonie dość zbierze się żarów,
Po kres jesieni szumi pieśnią swych konarów.
Gdy rozpalą się żyły w jego lędźwiach mocnych,
Najogromniej zakwita bóg lasów północnych!

Limba - Adam Asnyk

      

Wysoko na skały zrębie
Limba iglastą koronę
Nad ciemne zwiesiła głębie,
Gdzie lecą wody spienione.

Samotna rośnie na skale,
Prawie ostatnia już z rodu...
I nie dba, że wrzące fale
Skałę podmyły u spodu.

Z godności pełną żałobą
Chyli się ponad urwisko
I widzi w dole pod sobą
Tłum świerków rosnących nizko.

Te łatwo wschodzące karły,
W ściśniętym krocząc szeregu,
Z dawnych ją siedzib wyparły
Do krain wiecznego śniegu.

Niech spanoszeni przybysze
Pełzają dalej na nowo!
Ona się w chmurach kołysze —
Ma wolne niebo nad głową!

Nigdy się do nich nie zniży,
O życie walczyć nie będzie;
Wciąż tylko wznosi się wyżej
Na skał spadziste krawędzie.

Z pogardą patrzy u szczytu
Na tryumf rzeszy poziomej:
Woli samotnie z błękitu
Upaść — strzaskana przez gromy.

Wierzba - Stanisław Grudziński

 

       

                   W pustem polu, przy drodze,

Stoi wierzba sierota;
Wicher szarpie ją srodze,
Wierzba z jękiem się miota.
Łachman kurzu w dzień skwarny,
W zimie śniegu łachmany

Kryją szkielet jej czarny,
Długą walką stargany.

Wóz się zjawi ładowny —

Drzewa koło nie minie;

Przejdzie kramarz wędrowny —

Złamie gałęź wierzbinie.

Za owcami w dni letnie

Zdąży chłopiec pastuszy —

Łamie wierzbę na fletnie,

By grać na nich dla duszy.

A rzecz dziwna zaiste,

Jak gra fletnia wierzbowa!

Jakie tony ma czyste,

Jaki czar się w niej chowa...

Umie płakać sieroco,

Jak ptaszyna w niewoli,

Aż łzy w oczach migocą

I aż w sercu coś boli.

Dziwnaż wierzby tej siła...

To nie drzewo, lecz skała!

Tyle zim już przeżyła

I burz tyle przetrwała!...

Połamana, obdarta,

Druh i wróg ją wciąż gnębi —

Ona żyje uparta,

Kryje siłę gdzieś w głębi.

Z każdym rokiem i wiosną,

Wśród słonecznych promieni,

Znów gałęzie jej rosną,

Znów się wierzba zieleni.

I choć z wiosną jej nową

Nie ustaje niedola —

Nową fletnię wierzbową

Słyszą łąki i pola.

Grusze - Adam M-ski (Zofia Trzeszczkowska)

Idę polem, idę miedzą,
Siatka miedz mych na obszarze;
Na nich stare grusze siedzą,
Stare starych łanów straże.

Ongi jakieś dobre dusze
Zasadziły pionki młode,
By roboczy lud w posusze,
W skwarach cienia miał ochłodę.

Biegły lata niby rzeki,
Pod rozrosłe grusz korony
W bujne deszcze, w letnie spieki
Biegł się chronić lud znużony;

O sadzących snuł powieści,
O tych ludziach dobrej wiary:
Rzekłbyś dotąd, iż szeleści
Drzewo za nich pacierz stary.

Miła skroni spracowanej
Ta ochłoda w cieniu drzewa,
Och, bo jakże nasze łany
Krwawym potem was się zlewa!

A więc chwała każdej dłoni,
Jeśli skroniom pracownika
Da cień, co je w skwar osłoni
Lub napoi go z ponika:

Lecz gdy w burzę kto się chroni
Pod gałęzi gęstym splotem,

Lotny piorun za nim goni
I ognistym razi grotem.

Znać potomek starej Litwy,
Ongi czciciel perkunowy,
Ma już zakon z pola bitwy
Nie unosić trwożnie głowy.

Ileż ruin ten zakątek
Zasypało... ile zwalisk!
Chcesz do świeżych dojść pamiątek —
Szukasz niby wykopalisk.

Gdzie kościelne grały dzwony,
Dzisiaj puszczyk huka z wieży,
Stary cmentarz wieki czczony
W rumowiskach, w chwastach leży.

Racicami bydląt zryty,
Z pod piołunów, z zielsk pokrowca
Rozbitemi grobów płyty
Skargę wznosi do wędrowca.

A i w ludziach takież zmiany —
O kurhanach ledwie wiedzą...
Lecz też same szare łany
I też grusze na nich siedzą...

I nim przyszłość rylcem swoim
Nowych dziejów kartę spisze,
Zanim życie bujnym zdrojem
Zdoła wpłynąć w to zacisze,

Stare grusze, te strażnice
Ocalałe śród zgliszcz ziomków,

Pomną ziemi tej dziedzice
I wołają na potomków

Pieśnią dziwną — o skrzydłaczach,
Co krwawemi świecą blizny,
I smutniejszą — o tułaczach
Nie mających ojcowizny...

Idą lata, lata płyną,
Zapadają w martwe głusze;
Nad uśpionych rzesz drużyną
Szepcą pacierz stare grusze.

Wiosną całe w biel odziane,
Latem w zieleń aksamitną,
Przy pszczół brzęku zadumane
Stare grusze rosną, kwitną.

A tak świeże ich zielenie,
Tyle mocy w liści szumie...
Może przyjdzie pokolenie,
Co w nim Ojców głos zrozumie?

Topola - Antoni Lange

     

Wystrzeliła ku wyżynie
I w niebiosach zda się ginie

Topola.
W złote zorze — w barwy tęczy —
W srebrne chmury skronie wieńczy

Topola.

I wpatrzona w nieba zorze,
Tajemnice widzi boże

Topola.
Pełna bożej tajemnicy,
Czerpie siły z nieb krynicy

Topola.

Przeto stoi jak kolumna —
Niezachwiana — silna — dumna —

Topola.
Lecz czyż cała tkwi w eterze,
Czyli z ziemi nic nie bierze

Topola?
Nie — nad wszystkie inne drzewa
Głębiej sięga w ziemi trzewa

Topola.
I, w wyżynach kąpiąc czoło,
Naokoło widzi sioło —

Topola.
Widzi kwiaty — widzi chaty —
Widzi złotych pól kwadraty,

Topola.
Widzi w okrąg całą ziemię
I rolnicze widzi plemię
Topola.
I w podziemne sięga cienie,
Kryjąc w głąb jej swe korzenie,

Topola.
W głąb — w jej żyzną pierś gorącą,
Kochającą — i karmiącą —

Topola.
I z podziemnej ćmy głębokiej
Życiodajne czerpie soki

Topola.

Jedną siłę bierze z nieba —
Drugą z ziemi czarnej chleba,

Topola.

Świerk - Franciszek Henryk Nowicki

        Los go rzucił na skałę nieczuła a hardą,
        Wśród kurhanów praczasu, wśród górskich rozłomów.
        Ćwierć wieku ten świerk pośród śniegów, burz i gromów
        Prowadził bój rozpaczny o swoją bytność twardą.

        Gór tytany nań patrzą kamienną pogardą:
        On, młodzieniec, żyjący pył, atom atomów,
        Życie wszczepiać chce pośród ich martwych ogromów,
        Ku słońcu dąży głową, młodą, tęskną, hardą!

        Darmo zimny głaz tuli w korzeni ramiona
        I czepia się z rozpaczą piersi skał świerk młody —
        Gniewne góry wód orkan cisnęły nań z łona.

        Bój zaciekły, lecz krótki, z paszczą wściekłej wody...
        Trzasnął świerk... upadł... fala go zmiata spieniona...
        I drzemie znowu pusty nekropol przyrody.

Topola - Gustaw Daniłowski

        

Przy cmentarzu, nad rzeką, jak warta, Stróżująca zapadłym mogiłom, Piorunami topola rozdarta Przeciwstawia niszczącym burz siłom Moc trwania. A gdy szara godzina uderzy, Za cmentarny przechyla się parów, Nad grobami uśpionych rycerzy, I zadaje szelestem konarów Pytania. Wówczas każdy grób wzdryga się darnią I z łoskotem się głębiej zawala, Bo je pyta swą całą męczarnią I tym gromem, co wciąż się zapala W pniu czarnym. Lecz odpowiedź nie zatli się w próchnie Mogił wzrosłych w dżdżu krwawym, w łez rosie Poty, póki pożarem nie buchnie Święty ogień, co zagasł na stosie Ofiarnym. Milczy cmentarz posępny i głuchy, Jeden wicher w nim ciszę zamącą, Co topoli rozdartej pień suchy Swym szalonym podmuchem potrąca I zgina. I z wściekłością gałęzie obrywa I unosi daleko na pole; A topola tak jęczy, jak żywa I bolesną, wiekową swą dolę Przeklina. Pod nią rzeka spieniona i mętna W mgły oparach się wije, jak w dymie, Słychać westchnień ogromnych jej tętna I kłębiące się w piersiach olbrzymie Jej wiry. A nad wszystkiem się zwiesza żałośnie Noc i, niby samotna dziewczyna, Co tka szychem całuny na krośnie, i niebo złotogłów gwiazd wpina, Jak w kiry.